Bồ Đề Đạt Ma

Ngộ Tánh Luận

 

Dịch và Phụ Chú: Hòa thượng THÍCH TRÍ TỊNH

XXXII

 

Phàm phu đương sanh ưu tử, bảo lâm sầu cơ, giai danh đại hoặc. Sở dĩ thánh nhơn bất mưu kỳ tiền, bất lự kỳ hậu, vô luyến đương kim, niệm niệm quy đạo. Nhược vị ngộ thử đại lý giả, tức tu tảo cầu nhơn thiên chi thiện, vô linh lưỡng thất.

 

DẠ TỌA KỆ VÂN

 

Nhứt canh đoan tọa kiết già phu

Di thần tịch chiếu dẫn đồng hư

Khoáng kiếp do lai bất sanh diệt

Hà tu sanh diệt diệt vô dư

Nhứt thiết chư pháp giai như huyễn

Bổn tánh tự không na dụng trừ

Nhược thức tâm tánh phi hình tượng

Trạm nhiên bất động tự chơn như.

 

Nhị canh ngưng thần chuyển minh tịnh

Bất khởi ức tưởng đồng chơn tánh

Sum la vạn tượng tính quy không

Cánh chấp hữu không hườn thị bệnh

Chư pháp bổn tự phi không hữu

Phàm phu vọng tưởng luận tà chánh

Nhược năng bất nhị kỳ cư hoài

Thùy đạo tức phàm phi thị thánh.

 

Tam canh tâm tịnh đẳng hư không

Biến mãn thập phương vô bất thông

Sơn hà thạch bích vô năng chướng

Hằng sa thế giới tại kỳ trung

Thế giới bổn tánh chơn như tánh

Diệc vô vô tánh tức hàm dung

Phi đản chư Phật năng như thử

Hữu tình chi loại tịnh giai đồng.

 

Tứ canh vô diệt diệc vô sanh

Lượng dữ hư không pháp giới bình

Vô khứ vô lai vô khởi diệt

Phi hữu phi vô phi ám minh

Bất khởi chư kiến Như Lai kiến

Vô danh khả danh chơn Phật danh

Duy hữu ngộ giả ưng năng thức

Vị hội chúng sanh do nhược manh.

 

Ngũ canh Bát nhã chiếu vô biên

Bất khởi nhứt niệm lịch tam thiên

Dục kiến chơn như bình đẳng tánh

Thận vật sanh tâm tức mục tiền

Diệu lý huyền áo phi tâm trắc

Bất dụng tầm trục linh bì cực

Nhược năng vô niệm tức chơn cầu

Cánh nhược hữu cầu hườn bất thức.

 

BỒ ĐỀ ĐẠT MA ĐẠI SƯ

NGỘ TÁNH LUẬN

 

CHUNG

XXXII.- ĐINH NINH KHAI THỊ

 

- Người phàm đương sống lo chết, đương no lo đói, đều gọi là rất mê lầm.

- Thế nên thánh nhơn chẳng tính trước, chẳng lo sau, chẳng luyến hiện tại, niệm niệm về nơi đạo.

- Nếu ai chưa ngộ được đại lý thâm diệu này phải sớm xây dựng quả lành nhơn thiên, chớ để mất cả hai vậy.

 

PHỤ CHÚ.-

Chẳng tính chẳng lo chẳng luyến là hiện tượng của sự “Ly niệm vô tâm” vậy.

Luận Khởi Tín nói: “Ly niệm là cốt yếu của sự tu hành. Vô niệm là đạt đến mức chứng nhập chơn như”.

Tổ dùng đây để kết dạy, lại thêm nhắc khuyên người hạ căn gieo giống lành nhơn thiên để làm viễn duyên phát khởi tín căn thượng thừa, thiệt là lời cặn kẽ mà cũng là lời chí thiết vậy.

Nhưng xét lại ở cõi người cõi trời, ngoài thì ngũ dục trần cảnh quyến rũ gạt gẫm, trong thì dục vọng phiền não nhen nhúm phừng phựt dễ gây ác chướng đạo, một thuở lỡ lầm nhiều đời sa đọa thì thiên căn khó phát. Đâu bằng hồi hướng cầu về Cực Lạc thế giới, hầu Phật A Di Đà, gần gũi Quán Thế Âm Bồ tát và Đại Thế Chí Bồ tát, cùng chư Thượng Thiện Nhân làm bạn, an trụ bậc Bất thối, chứng nhập Vô sanh nhẫn, một đời bổ xứ làm Phật.

Luận Khởi Tín nói: “Phải biết rằng đức Như Lai có phương tiện thù thắng để nhiếp hộ tín tâm”. Đó là chuyên tâm niệm Phật phát nguyện vãng sanh Tịnh độ thường được thấy Phật xa hẳn ác đạo, như trong Khế Kinh có dạy: “Nếu người chuyên niệm Tây Phương Cực Lạc thế giới A DI ĐÀ PHẬT, có bao nhiêu căn lành đều hồi hướng nguyện cầu sanh về cõi Cực Lạc ấy, thì được vãng sanh. Vì thường thấy Phật A DI ĐÀ nên không còn thối chuyển Vô thượng Bồ đề”.

Lời chỉ dạy này rất đáng được chú ý ngẫm kỹ vậy.

BAN ĐÊM NĂM CANH KIẾT GIÀ PHU TỌA

 

KỆ RẰNG:

CANH MỘT

Canh một ngồi ngay xếp tréo chân

Thơ thới lặng soi bặt rỗng không

Nhiều kiếp đến nay chẳng sanh diệt

Nào chờ sanh diệt diệt mới không

Tất cả các pháp đều như huyễn

Bổn tánh tự không đâu chờ trừ

Nếu rõ tâm tánh không hình tượng

Lặng yên bất động tự chơn như.

 

PHỤ CHÚ.-

Nhàn cư tịnh xử là “duyên tốt”. Già phu đoan tọa điều hòa khí tức là “thân an”. Không tâm lóng thần ngưng niệm là “tâm chánh”.

Chơn tâm lồ lộ “như thật không cảnh” vậy.

CANH HAI

 

Canh hai ngưng thần càng sáng sạch

Chẳng khởi tưởng nhớ đồng chơn tánh

Sum la vạn tượng đều về không

Nếu thấy có không thành bịnh thánh

Các pháp vốn tự phi hữu không

Người phàm mê vọng luận tà chánh

Nếu được trong lòng luôn bất nhị

Ai bảo phàm phu mà chẳng thánh.

 

PHỤ CHÚ.-

Chẳng nhớ tất cả pháp đó là chơn thật thiền định.

Không nhớ không niệm thời tất cả pháp đều không: không ngã, không nhơn, không phàm, không thánh, không chúng sanh, không Phật, không cảnh cũng không tâm.

Đức Như Lai tuyên bố: “Đêm rồi vì Văn Thù Sư Lợi quan niệm có Phật có chúng sanh nên bị ta đày vào núi Thiết Vi”.

CANH BA

 

Canh ba lòng sạch đồng hư không

Cùng khắp mười phương đâu chẳng thông

Núi sông đá vách không ngăn được

Hằng sa thế giới ở tại trong

Thế giới bổn tánh là chơn tánh

Cũng không vô tánh mà gồm trùm

Chẳng riêng chư Phật được dường ấy

Tất cả hữu tình cũng đều đồng.

 

PHỤ CHÚ.-

“Như thật bất không cảnh”, tự tánh sẵn đủ hằng sa tánh đức, nơi thánh không tăng, ở phàm không giảm. Chúng sanh với Phật vẫn đồng.

CANH TƯ

 

Canh tư chẳng diệt cũng chẳng sanh

Lượng sánh không gian pháp giới bằng

Không khứ không lai không sanh diệt

Chẳng có chẳng không chẳng ám minh

Chẳng khởi kiến chấp là Phật trí

Vô danh khả danh thiệt Phật danh

Chỉ có người ngộ đây biết được

Chúng sanh chưa tỏ đâu thể rành.

 

PHỤ CHÚ.-

Cảnh trí tương ưng không trí cảnh

Không năng không sở tuyệt tướng danh

Đạt giả tự rành như uống nước

Tâm pháp song vong viên cảnh thành.

CANH NĂM

 

Canh năm trí huệ chiếu vô biên

Chẳng móng một niệm suốt đại thiên

Muốn thấy chơn như bình đẳng tánh

Dè chớ sanh tâm tức mục tiền

Lý mầu huyền ảo chẳng thể lường

Cần chi tìm cầu thêm luống nhọc

Lóng thần vô niệm tức thiệt cầu

Sanh tâm tìm cầu đâu thấy được.

 

PHỤ CHÚ.-

Tức tâm tức Phật không thủ xả

Tức phàm tức thánh chẳng gần xa

Nếu còn thủ xả là tự xả

Nếu thấy xa gần ấy tự xa.

 

Phiên dịch và phụ chú xong, kinh hồi hướng

 

Một hồi hướng chơn như thiệt tế: tâm tâm khế hiệp

Hai hồi hướng vô thượng Bồ đề: niệm niệm viên mãn

Ba hồi hướng pháp giới chúng sanh: đồng thành Phật đạo.

 

Phật lịch 2515

Ngày giải hạ tiền an cư năm Tân Hợi (1971)

Bồ tát giới Tỳ Kheo

THÍCH TRÍ TỊNH