Bồ Đề Đạt Ma

Ngộ Tánh Luận

 

Dịch và Phụ Chú: Hòa thượng THÍCH TRÍ TỊNH

XXIX

 

Thường hiện phi đằng thập phương tùy nghi cứu tế giả, hóa thân Phật dã. Nhược đoạn hoặc Tuyết Sơn thành đạo, báo thân Phật dã. Vô ngôn vô thuyết tác vô đắc trạm nhiên thường trụ, pháp thân Phật dã. Nhược luận chí lỷ nhứt Phật thượng vô, hà đắc hữu tam. Thử vị tam thân giả, đản cứ nhơn trí dã. Nhơn hữu thượng trung hạ thuyết. Hạ trí chi nhơn vọng hưng phước lực dã, vọng kiến hóa thân Phật. Trung trí chi nhơn vọng đoạn phiền não, vọng kiến Báo thân Phật. Thượng trí chi nhơn vọng chứng Bồ đề, vọng kiến Pháp thân Phật… Thượng thượng trí chi nhơn nội chiếu viên tịch, minh tâm tức Phật, bất đãi tâm nhi đắc Phật trí. Tri tam thân dữ vạn pháp giai bất thủ bất khả thuyết. Thử tức giải thoát tâm thành ư đại đạo. Kinh vân: Phật bất thuyết pháp, bất độ chúng sanh, bất chứng Bồ đề thử chi vị hỉ.

 

 

XXIX.- PHẬT THÂN LY TƯỚNG

 

- Thường hiện thân mười phương theo cơ nghi tế độ là Hóa thân Phật vậy.

- Nếu dứt sạch ngũ trụ hoặc ngồi đạo tràng thành Phật là Báo thân Phật vậy.

- Vô ngôn vô thuyết vô đắc lặng dừng thường trụ là Pháp thân Phật vậy.

- Nếu y cứ nơi chí lý để luận thì một thân còn không huống là có tới ba.

- Nói có ba thân, đó là y cứ nơi trí nhận hiểu của chín giới chúng sanh mà nói thôi.

- Người chia làm ba hạng: hạ, trung, thượng.

- Người hạ trí vọng làm lành tạo phước, do phước lực mà thấy Hóa thân Phật.

- Người trung trí vọng dứt phiền não thấy Báo thân Phật.

- Người thượng trí chiếu suốt vắng bặt hoàn toàn, rõ tâm là Phật, chẳng đem tâm để được Phật trí. Biết ba thân Phật cùng vạn pháp đều chẳng thể nắm lấy chẳng thể nói được. Đây là tâm giải thoát thành đại đạo. Nêu bày ý rốt ráo này, trong Khế Kinh có nói: Phật chẳng thuyết pháp, chẳng độ sanh, chẳng chứng Bồ đề.

 

PHỤ CHÚ.-

Khởi Tín Luận Trực Giải nói: “Chơn như pháp vốn không có sắc tướng thấy được. Sắc thân tướng hảo của Chư Phật mà cửu giới chúng sanh thấy được đó, chỉ là tùy theo tâm nhiễm huyễn của chúng sanh mà biến hiện. Như sắc thân này cũng chẳng phải có trong tánh bất không của bổn giác. Tại sao vậy? Vì bổn giác trí chẳng phải là tướng có thể thấy được vậy”. Phật thân bổn lai còn không sắc tướng thấy được, huống là thiệt có chứng Bồ đề, có độ sanh, có thuyết pháp ư!

Kinh Duy Ma Cật nói: “Không lời nói rời sự vấn đáp đó là nhập bất nhị pháp môn”.

Luận Khởi Tín cũng nói: “Rời tướng ngôn thuyết, rời tướng danh tự, rời tướng tâm duyên, rốt ráo bình đẳng không có biến đổi khác, chẳng thể phá hoại được, chỉ là nhứt tâm nên gọi là Chơn như”. Chứng rốt ráo chơn như gọi là Phật. Bực thượng thượng trí đến được đây vậy.