Bồ Đề Đạt Ma

Ngộ Tánh Luận

 

Dịch và Phụ Chú: Hòa thượng THÍCH TRÍ TỊNH

 

XXVI

 

Đản tri tâm giả trí nội. Chiếu thân giả giới ngoại. Chơn chúng sanh độ Phật. Phật độ chúng sanh. Thị danh bình đẳng.

Chúng sanh độ Phật giả, phiền não sanh ngộ giải. Phật độ chúng sanh giả, ngộ giải diệt phiền não. Thị tri phi vô phiền não, phi vô ngộ giải. Thị tri phi phiền não vô dĩ sanh ngộ giải. Vô ngộ giải vô dĩ diệt phiền não. Nhược mê thời Phật độ chúng sanh. Nhược ngộ thời chúng sanh độ Phật. Hà dĩ cố? Phật bất tự thành giai do chúng sanh độ cố. Chư Phật dĩ vô minh vi phụ, tham ái vi mẫu. Vô minh tham ái giai thị chúng sanh biệt danh dã.

 

XXVI.- ĐỘ VÔ SỞ ĐỘ

 

- Ở trong, trí biết tâm. Ở ngoài, giới soi thân.

- Thật là, chúng sanh độ Phật, Phật độ chúng sanh. Đây gọi là bình đẳng.

- Nói chúng sanh độ Phật là nói từ phiền não phát sanh trí tỏ ngộ.

- Nói Phật độ chúng sanh là nói trí tỏ ngộ diệt phiền não.

- Vì thế nên biết rằng chẳng phải không có phiền não, chẳng phải không có trí tỏ ngộ.

- Nếu chẳng phải phiền não thì không từ đâu để có trí tỏ ngộ.

-Nếu chẳng phải trí tỏ ngộ thì không do gì để dứt diệt phiền não.

- Khi mê Phật độ chúng sanh. Lúc ngộ chúng sanh độ Phật.

- Tại sao vậy?

- Vì Phật chẳng tự thành mà do chúng sanh độ vậy.

- Chư Phật lấy vô minh làm cha, tham ái làm mẹ.

- Vô minh và tham ái là biệt danh của chúng sanh vậy.

 

PHỤ CHÚ.-

Kinh Kim Cang dạy: “Bồ tát độ vô lượng vô số vô biên chúng sanh nhập Vô dư Niết bàn mà không có một chúng sanh được diệt độ”. Tại sao vậy?

Vì chúng sanh không tướng chúng sanh, Niết bàn không tướng Niết bàn. Không tướng đây là pháp thân thiệt tướng.

Kinh Pháp Hoa nói: “Chúng sanh vốn thành Phật đạo”.

Kinh lại dạy: “Tất cả chúng sanh bổn lai thường trụ vào nơi pháp Niết bàn Bồ đề”.

Kinh Tịnh Danh cũng nói: “Tất cả chúng sanh là tướng Niết bàn chẳng còn lại phải diệt độ nữa”.

Chư Phật và chư Bồ tát luôn luôn độ chúng sanh mà vẫn không chúng sanh được độ. Lý này thâm diệu vậy thay!